Onderzoek UNEP vergelijkt footprint duurzame energiebronnen

De vlucht voorwaarts in hernieuwbare bronnen moet geen fuik blijken. De VN stelt in een rapport dat overheden een zorgvuldige afweging moeten maken voor investeringen in duurzame energie, in samenhang met de impact daarvan op milieu, gezondheid en ecologie.

De wereldwijd toenemende vraag naar energie en de inspanning tegen klimaatverandering vereist een overgang naar hernieuwbare bronnen voor elektriciteit met een lage CO2-footprint. Maar grote investeringen in innovatieve technieken kunnen op hun beurt leiden tot nieuwe milieuproblemen.

Vraag naar energie zal verdubbelen

Volgens het rapport van het UNEP zal de wereldbevolking groeien van 7 miljard nu naar 9 miljard in 2050. In opkomende markten en groeiende economieën zoals China en India zal industrialisering plaatsvinden, gecombineerd met een toename van internationaal transport door globalisatie. De groeiende middenklasse kent een veranderend consumptiepatroon en een toenemende elektriciteitsbehoefte.

Wereldwijd zal volgens het UNEP de vraag naar energie de komende dertig jaren verdubbelen. Momenteel is de elektriciteitsproductie verantwoordelijk voor 25 procent van de uitstoot van broeikasgassen. Om aan de groeiende vraag naar elektriciteit te voldoen, zullen enorme investeringen nodig zijn, die tevens bijdragen aan het terugdringen van de milieubelasting.

Levenscyclusanalyse

Het rapport vergelijkt de footprint van diverse hernieuwbare bronnen met de bestaande fossiele bronnen. In vergelijk met kolencentrales, kan de elektriciteitsproductie met waterkracht, wind, zon en geothermie de uitstoot van broeikasgassen met meer dan 90 procent beperken en de schade aan gezondheid en ecosystemen met meer dan 60 procent verminderen.

Maar het materiaalgebruik per kWh van bijvoorbeeld windparken is ten opzichte van een kolencentrale met Co2 afvang en opslag, bijna drie keer zo groot. Dit laat zien dat afgewogen keuzes gemaakt moeten worden voor hernieuwbare bronnen in samenhang met materiaalgebruik, beslag op land en invloed op gezondheid en ecologie.

Ook hernieuwbaar heeft impact

Over de sluiting van verouderde kolencentrales bestaat in het algemeen consensus. Nieuwe centrales met CO2-afvang en -opslag (carbon capture and storage, CCS) hebben wel een lagere uitstoot van broeikasgas, maar door de ondergrondse opslag leidt het tot extra lucht- en watervervuiling. Waterkracht heeft de naam duurzaam te zijn, maar heeft behalve een grote impact op het leefgebied en ecosystemen, ook een grote bijdrage in CO2-uitstoot door de vertering van organisch materiaal.

Windenergie scoort bijzonder goed, maar bij de fabricage worden zeldzame materialen gebruikt. Zonnepanelen hebben een behoorlijk materiaalbeslag en zijn pas duurzaam te noemen bij hergebruik van de grondstoffen. VakbladDe Ingenieur heeft een aantal inzichten en grafieken uit het rapport vertaald die het onderlinge vergelijk inzichtelijk maken, zoals de grafiek hieronder.

(Ga naar De Ingenieur voor meer grafieken)

Bouwplannen kolencentrales

Dagblad Trouw schreef woensdag dat volgens de Climate Action Tracker momenteel wereldwijd plannen klaarliggen voor nieuw te bouwen kolencentrales, in totaal 2440 stuks. Mochten die plannen doorgaan, dan zal de CO2-emissie over vijftien jaar 400 procent hoger zijn dan wat nu berekend is om de 2-gradendoelstelling te halen, schrijft Trouw. Maar ook als de plannen worden afgeblazen, zal de uitstoot van kolencentrales nog te hoog zijn om de klimaatdoelen te halen.

Bekijk voor een samenvatting de Energy Infographic van het UNEP, of hetoverzicht van het onderzoek.